Hierbij wat informatie over de TOEPROM programmer, een stuk hardware waar ik en samen met wat andere leden van de MSX Vriendenclub Mariënberg (o.a. Roadfighter en Albert K.) de laatste maanden op enkele clubdagen mee aan 't experimenteren ben geweest. De TOEPROM programmer is een EPROM brander voor MSX. EPROM staat voor erasable programmable read only memory, oftewel is dit een ROM (read only memory) chip die wisbaar en programmeerbaar is. Nou moet ik eerlijk zeggen dat ik zelf niet zoveel verstand van hardware heb en desondanks mijn mede clubleden dit wel hebben, was het nog een hele uitdaging en opgave om met elkaar uit te zoeken hoe de TOEPROM programmer nu precies werkte. Uit sommige dingen zijn we zelfs nog steeds niet uit, maar inmiddels is het wel gelukt om wat EPROM's te branden en de rest hopen we op de volgende clubdagen nog uit te zoeken. Hierbij een verslag.

Begin februari 2012 heb ik via Marktplaats voor slechts twaalf euro (excl. verzenden) een TOEPROM programmer gekocht, niet wetende of het ding nog werkte, maar ach ja voor zo'n bedrag is het de gok waard. Ik heb zelf geen ervaring heb met dit soort hardware en branden van EPROM's, dus heb ik de TOEPROM programmer meegenomen naar de MSX club in Mariënberg om te kijken of daar iemand was die wel wist hoe het werkte. Omdat in februari de jaarlijkse MSX veiling op de club was, werd dit pas in maart.

Het bleek het nog allemaal niet mee te vallen. Het ingebouwde TOEPROM programma opstarten was geen probleem, echter lukte het niet de data uit te lezen van de ic's die ik er bij aankoop bij had gekregen. Wel lukte het de op de EPROM programmer aanwezige ROM chip met software voor de TOEPROM uit te lezen. Vreemd. Zou er dan iets kapot zijn vroegen we ons af? Een mede clublid adviseerde mij daarom de overige ic's op de EPROM programmer te vervangen voor nieuwe, wat ik dan ook heb gedaan (achteraf bleek dit niet noodzakelijk geweest te zijn, want de EPROM programmer deed het gewoon).

Ook in april heb ik de TOEPROM weer meegenomen naar de clubdag, echter waren er geen leden die me verder konden helpen.
Wel had een ander clublid (Malz) een stuk hardware bij, dat heel interessant is als je met dit soort zaken bezig bent en dat was een zogenaamde MSX Cartridge Print. Ik noem het derhalve maar een EPROM lezer, want dat is in feite wat het ding doet. Er zit een socket (connector) op waar je een EPROM in kunt plaatsen en indien de schakelingen (dip-switches) goed staan, werkt het als een normale cartridge. Met andere woorden; een perfect gereedschap om de door jezelf gemaakte EPROM's mee te testen ofdat ze het doen. Aangezien ik zelf nog geen EPROM's gebrand had, ging ik de ROM's die Malz erbij had zitten maar uittesten. En verrek, het werkte! Op een van de door mij geteste ROM chipjes stond Hyper Rally (zie foto).

In juni heb ik opnieuw de EPROM programmer meegenomen naar de club (in mei waren we verhinderd) en ook Roadfighter had zijn EPROM programmer meegenomen. Tevens had ik wat interessante TOEPROM handleidingen van internet uitgeprint. Ook nu lukte het ons niet met beide EPROM programmers de data van ic's uit te lezen. Roadfighter had wat lege EPROM's, echter een zogenaamde 'blank check' in het programma gaf niet aan dat ze leeg waren, terwijl Roadfighter er zeker van was dat ze leeg waren. Toen hebben we toch maar geprobeerd een EPROM te branden met behulp van de programmer van Roadfighter; Hiervoor hadden we een ROM file op diskette gezet, de EPROM in de EPROM programmer gedaan, EPROM TYPE op 25128 gezet, de PROGRAMMING MODE op INTELL gezet, PROGRAMMING VOLTAGE op 21V gezet (dit hadden we opgezocht) en de juiste start- en eindadressen ingevoerd. Helaas begon de EPROM programmer niet te branden. Dan maar PROGRAMMING MODE op NORMAL zetten en opnieuw proberen… en waarempel, nu deed de programmer 't. In circa tien minuten tot een kwartier hadden we een EPROM gebrand (was zelfs warm) met daarop het spel Roadfighter van Konami. Nu restte ons alleen nog maar te testen op de EPROM het deed in de MSX Cartrige Print (EPROM lezer). En ja hoor, hij deed 't! We hadden Konami's Roadfighter op EPROM gebrand als test. Hierna hebben we mijn EPROM programmer ook nog uitgeprobeerd met het branden van een iets kleiner spel, namelijk Yab Yum (8K). En ja hoor binnen tien minuten hadden we Yab Yum op ROM gebrand en werkende (zie foto).

TOEPROM programmer (vervolg1)

Na bovenstaande probeersels ben ik erg enthousiast geworden over het eprom gebeuren en ben ik opzoek gegaan naar zo'n zelfde MSX Cartridge Print als Malz heeft en lege eprom's. Een MSX Cartridge Print was moeilijk aan te komen. Na enkele 'gevraagd' advertenties op MRC en MSX Posse kreeg ik van Marcel S. een reactie, die had een vergelijkbare print voor me liggen en heeft deze naar mij opgestuurd. Daar ben ik hem heel erg dankbaar voor. Nogmaals super bedankt Marcel! Ik heb 'm dan ook meteen uitgeprobeerd met de Yab Yum eprom die we eerder gebrand hadden op de club en hij deed het.

Tja en dan ga je toch denken en jezelf afvragen; Zou ik die eprom op een bestaande print kunnen solderen? Maar ja, ik had nog nooit eerder gesoldeerd... Ach eens moet de eerste keer zijn, dus zodoende een goedkope soldeerset gekocht op internet en maar aan de slag. Oude Turbo5000 cartridge open gesloopt. Aanwezige eprom er voorzichtig afgesoldeerd en nieuwe erop gezet. En ik vind dat ik het voor de eerste keer niet slecht heb gedaan (zie foto). Desondanks werkt de cartrigde helaas niet, ik hoop dat aankomende clubdag mijn medeclubleden er naar kunnen kijken en me verder kunnen helpen. Ik soldeer er maar niet meer aan, misschien is het printje nog te redden.

Nou dan maar iets anders proberen. Bij de handleidingen die ik eerder van internet uitgeprint had, zat ook een handleiding van het programma 2EPROM.COM. Met dit programma zou je volgens het schrijven een eprom kunnen branden, zonder dat je zelf alles in moet stellen. Het programma kijkt zelf welke eprom er nodig is en hoe deze gebrand moet worden. Inmiddels had ik wat lege eproms gekocht via Marktplaats, dus dat gingen we maar eens uitproberen... Het DOS commando is erg simpel 2EPROM SPEL.ROM en dan zou die 't dus vanzelf moeten gaan doen, echter kreeg ik vreemde tekens op het scherm waarna er een melding verscheen dat ik een 27256 eprom in de brander moest doen. Nou goed, dus maar gedaan en toen kreeg ik weer 'n hoop vreemde tekens op het scherm, waarna de melding eprom gebrand op het scherm verscheen. Raar, want dit ging erg snel en voelde de eprom niet warm aan. Gecheckt met behulp van de MSX Cartidge Print ofdat het gelukt was, maar desondanks correcte instellingen, deed ie 't niet. Geen goede ervaringen dus met het 2EPROM.COM programma.

In juli was er weer 'n clubdag waar ik wat geexpirementeerd heb met de TOEPROM programmer. Roadfighter heeft m'n Yab Yum print mee naar huis genomen, om te kijken of deze nog te redden is. Verder niet veel met de TOEPROM gedaan op de MVM clubdag, dat heb ik daarna thuis gedaan. Blijkt dat alles toch veel te maken heeft met de ROM grootte en de adresering die je mee geeft wanneer je de ROM's brand. Ik hoop binnenkort nog een schema op mijn website te kunnen plaatsen van hoe dat ik bepaalde ROM's heb gebrand. Na veel expirimenteren is het mij gelukt enkele 8K en 16K ROM's te branden zoals o.a. Chiller en Manic Miner. Ik schend hier trouwens mee geen copyrights, daar ik deze origineel heb op cassette, ik deze alleen voor mezelf maak en het dus een backup kopie is. Daarnaast is het voor mij voornamelijk een eerbetoon aan geweldige cassette spellen, waarvan ik vind dat deze een ROM uitgave verdienen. Het solderen laat ik even voor wat het is, ik hou het maar bij mooie labels en verpakkingen maken voor deze ROM's. 32K ROM's branden is nog niet gelukt.

In augustus was er ook weer een clubdag. Ik had voor mezelf, Albert K. en Roadfighter wat EPROM erasers (wissers) ingkocht en meegenomen. Ik heb weer veel geexpirimenteerd met de TOEPROM programmer. Roadfighter heeft mijn Yab Yum trouwens kunnen redden. Ook heeft hij Chiller en Manic Miner op printplaat voor mij kunnen solderen, waar ik hem erg dankbaar voor ben. Resultaat: 3 prachtige cartridge spellen compleet met etiket en cover (zie foto). Van LDH heb ik ook nog een Turbo5000 cartidge gekregen. Ook hier komt binnenkort weer een mooi spel op. Momenteel ben ik thuis weer aan 't expirimenteren met de TOEPROM programmer. Ik ben diverse dingen nog aan 't uitproberen, zoals o.a. het branden van 32K ROM's.

Het branden van 32K roms is ook gelukt. Voor bepaalde roms, in iedergeval die ik heb gebrand, is wel een speciale werkwijze noodzakelijk. Al mijn bevindingen heb ik trouwens genoteerd, binnenkort gaat dit verhaal naar de achtergrond en maak ik een pagina over mijn bevindingen en hoe te werken met de TOEPROM programmer, de zeg maar meer technische informatie inclusief informatie over instellingen van de TOEPROM programmer met het branden van bepaalde roms.

Met dank aan Road Fighter, RetroTechie en Albert K. voor alle hulp en adviezen. Dank aan Malz voor het uitlenen van de MSX Cartridge Print en natuurlijk voor de mooie begeleidende foto's die gemaakt zijn op de clubdagen van MSX Vriendenclub Mariënberg. Meer clubdag foto's van Malz zijn te vinden op: www.msxposse.com

Heel veel dank aan Marcel S. voor het schenken van de MSX Cartidge Print!
Heel veel dank aan Albert B. voor het schenken van een (nog betere) MSX Cartidge Print!

Ook dank aan iedereen die verder tips en/of adviezen heeft gegeven.

En dank aan de mensen die de TOEPROM en MSX Cartrige Print handleidingen hebben gemaakt, ingescand en op internet hebben gezet. Deze handleidingen zijn te vinden op de website van Hans O.; MSX info pages, Toeprom userguide, Toeprom besturingsprogramma, 2eprom en MSX Cartridge Print

Op pagina 58, nr. 27 (jaargang 4, 1988) in MSX Computer Magazine stond een bespreking over de TOEPROM: TOEPROM programmer review MSX Computer Magazine

Nieuwe ic's voor de EPROM programmer heb ik o.a. gekocht op eBay, maar de meeste hiervoor heb ik gekocht bij Technika Nijmegen. Een leuke electronica winkel die zeker het bezoeken waard is: http://www.technica-electronica.nl/